Kemaskini terbaru: April 8, 2014

Kategori

 

 

  • Arkib

  • Hebahkan

  • Langgan berita

  • Ulasan Terkini

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Epistemologi dan Logik di Eropah

 

Oleh : Dr. Mohammad Alinor Abdul Kadir

 

Pengenalan

Satu bentuk kepayahan yang timbul dalam penyelidikan epistemologi dan logik adalah disebabkan oleh cadangan-cadangan jawapan yang tidak dikelaskan berdasarkan perbezaan dan sempadan rangkumannya masing-masing. Bayangkan, puluhan, ratusan malah ribuan cadangan jawapan boleh sahaja ditimbulkan dalam satu-satu sesi perbincangan. Maklum sahajalah, tema epistemologi ini telah dibahas semenjak Socretes lagi. Bukankah itu menimbulkan kekeliruan yang amat memeningkan. Jadinya, kelas-kelas cadangan jawapan mestilah diusahakan. Bagi Tamadun Eropah sahaja, ini memerlukan kita menyemak hampir keseluruhan karya epistemologinya, sesuatu yang mustahil dilakukan. Apa yang mungkin tidak mustahil dilakukan adalah menyemak kelas-kelas yang mungkin telah diwujudkan dalam karya-karya sejarah epistemologi dan logik Tamadun Eropah. Dalam usaha mendapatkan pengelasan epistemologi tersebut, terlintas di dalam pembacaan penulis terhadap karya yang dihasilkan oleh Bolzano, B. 1837/?. Theory of Science : Attemp at a Detail and in the main Novel Exposition of Logic. Dalam usaha beliau untuk mengkritik kelemahan yang terdapat dalam pelbagai epistemologi dan seterusnya mendapatkan sintesis epistemologi yang baru, beliau telah mengelaskan epistemologi kepada 12 kelas utama, iaitu :

  1. Pemikiran : Mantik adalah ilmu tentang hukum-hukum yang menjelaskan kefahaman dan penghujahan, atau adalah hanya pemikiran (Kant, 1781/1968 & 1800).  Atau, takrif-takrif yang seerti diberi oleh Kiesewetter, Krug, Tieftrunk, Calcer, Esser, Roesling dan Sigwart, Hanbuch zu die Vorlesungen uber die Logik(1818).
  2. Doktrin Pendidikan : Mantik adalah ilmu untuk menyempurnakan fakulti kognitif melalui kaedah-kaedah tertentu (Reusch, Systema Logicum(1760)). Mantik adalah ilmu untuk mempertajamkan pemikiran manusia (Clauberg, Logica Vetus et Nova(1556)).
  3. Mendapatkan Kebenaran : Mantik adalah ilmu memeringkat dan memandu intelek atau fikiran manusia kearah  mengenal benda (Keckermann, Praecognitorum Logicorum Tractatus(1606)). Mantik adalah ilmu yang memandu fakulti kearah mengenal benda dengan betul (Wolff, Logica(1740)). Atau,   takrif-takrif yang seerti diberi oleh Gaudin, Crusius, Darjes, Miotti dan Ulrich.
  4. Doktrin Penjelasan Umum : Mantik adalah kebolehan menyempurnakan perbincangan (Cicero, Topica dan De Oratore). Dialektik adalah ilmu pengajaran (Melanchthon, Dialectica(1536)). Mantik adalah penggunaan sebenar pemikiran untuk mencapai kebenaran (Watt, di dalam bukunya yang ditulis pada tahun 1724). Takrif yang seerti diberikan juga oleh Fonseca pada tahun 1623, Peter Ramus, Ars Cogitandi(1549) dan Hollmann, Logik(1746).
  5. Prinsip Pertama Kefahaman : Mantik adalah teori ilmu atau prinsip pertama/mutlak untuk kefahaman manusia (Salomo Maimon, Versuch einer neuen Logik oder Theorie des Denkens(1794)).
  6. Kaedah Empirik/Subjektif Mendapatkan Ilmu : Mantik adalah kajian tentang operasi intelektual dan kesannya, atau pembentukan idea, persembahan, kombinasi dan deduksinya, atau kajian tentang alat mendapat ilmu (Destutt de Tracy, Elemens d’Ideologie(1818)). Mantik adalah sejarah kritikal tentang fakulti kefahaman manusia (Ernst Platner, Philosophische Aphorismen(1800)). Mantik adalah usaha menggambarkan secara lengkap dan jelas tentang bentuk dan asal-usul pembangunan pemikiran manusia (Beneke, Lehrbuch der Logik(1832)).
  7. Doktrin Bentuk-Bentuk Pemikiran : Mantik adalah ilmu formal tulen. Mantik mengabstrak ilmu daripada benda-benda berbeza. Mantik adalah kaedah mesti bagi mendapatkan kefahaman (Jacob, Grundriss der allemeinen Logik(1791)). Mantik adalah ilmu tentang bentuk pemikiran, yang bentuk pemikiran adalah kaedah bagaimana idea dibangunkan dalam pemikiran (Hoffbauer, Anfanggrunde der Logik(1794)). Bentuk pemikiran adalah media mempersembahkan pemikiran, yang hanya boleh diperolehi melalui kesepaduan kesedaran (Metz, Hanbuch der Logik(1802)). Mantik adalah pemikiran formal, iaitu hubungkait idea-idea tanpa merujuk langsung kepada benda-benda yang dirujuk (Krug, Fundamentalphilosophie(1803)).
  8. Pengelasan Konsep : Mantik adalah tentang pengelasan konsep (Herbert, ?).
  9. Sistem Pemikiran Tulen : Mantik adalah sistem akal dan pemikiran tulen. Mantik merupakan antitesis kepada kesedaran. Mantik adalah berkenaan penyamaan pemikiran dengan benda yang difikirkan, dan penyamaan benda yang difikirkan dengan pemikiran (Hegel, 1830/1975).
  10. Prinsip Identiti dan Percanggahan : Mantik adalah teori penggunaan prinsip identiti dan percanggahan (Twesten, Die Logik(1825)).
  11. Troxler dan Umbreit (?).
  12. Doktrin Pengetahuan : Mantik adalah doktrin ilmu, termasuk pemikiran dan intuisi (Fichte, 1794/1970). Mantik adalah doktrin ilmu, termasuk pemikiran dan intusi (Bolzano, 1837/?). Takrif seerti diberikan oleh Schelling, Hegel (1830/1975) dan Herbart (?).

 

Lampiran

Kurun ke 15

  1. Cassinis, Samuel de, O.F.M.Obs. 1494. Liber isagogicus ad Aristotelica logicalia.
  2. Falkener, Michael. 1495. In Analytica posteriora.
  3. Faber Stapulensis, Jacobus. 1496. Introductiones logicales.

Kurun ke-16

  1. Czeledrin, Caspar. ??. In logicam.
  2. Eck, Gerardus. ??. In logicam Aristotelis.
  3. Claudius, S.J. ??. In universam Aristotelis logicam.
  4. Breneysen, Johannes, S.J. ??. Commentariorum in Aristotelem pars prima, quae  universam logicam.
  5. Baduinus, Antonius, S.J. ??. Commentaria in Porphyrii introductionem et Aristotelis logicam.
  6. Bacilerius, Tiberius. 1503. Lectura in universam Aristotelis et Averrois dialecticam facultatem.
  7. Faber Stapulensis, Jacobus. 1503. Paraphrases et annotations in libros logicorum.
  8. Alexander, Andreas. 1504. Mathemalogium primae pertis super novam et veterem logicam.
  9. Amolinus, Laurentius. 1504(?). Compendium de syllogismo resolutorio.
  10. Biem, Martinus. 1505. Commentum super II libros De sophisticis elenchis.
  11. Bredekoph, Gregorius. 1506. Excerpta librorum Posteriorum Aristotelis cum commentarium.
  12. Crockaert, Petrus, O.P. 1509. Questiones in singulos Aristotelis logicales libros.
  13. Coronel, Antonius. 1509. Questiones logicae ad Porphyrii Praedicabilia.
  14. ———————-. 1509. Questiones logicae ad librum Praedicamentorum.
  15. ———————-. 1510. In Posteriora commentaria.
  16. ———————-. 1513. Super librum Praedicamentorum.
  17. Buccaferea, Ludovicus. 1515. Expositio in II libros Posteriorum.
  18. Cenalis, Clodoaldus. 1515. Questiones in De interpretatione.
  19. ————————. 1518. Questiones in Praedicamenta.
  20. Ceyala, Johannes de. 1516. Expositio in librum Praedicabilium.
  21. ————————. 1516. Expositio in librum Praedicamentorum.
  22. ————————. 1516. Expositio in libros Priorum.
  23. ————————. 1517. Expositio in libros Posteriorum.
  24. Eck, Johannes. 1517. Aristotelis dialectica explicate.
  25. Cranzius, Albertus. 1517. Institutiones logicae.
  26. Carranza de Miranda, Sancius. 1517. Progymnasmata logicalia.
  27. Dullardus, Johannes. 1520. Questiones in librum Praedicabilium Porphyrii.
  28. ————————. 1523. Questiones in librum Praedicamentorum.
  29. Caietanus, O.P. 1520(?). Commentaria in Porphyrii Isagogen.
  30. Bagolinus, Hieronymus. 1520(?). Annotationes in Averrois compendium in Analytica priora.
  31. —————————-.1520. Collectanea in libros priorum.
  32. —————————-.1520. In primum librum posteriorum.
  33. ——————————-.1520. In II libros posteriorum analyticorum lectura privita.
  34. Bonus, Hieronymus. 1521. In libris posteriorum.
  35. Drabbe, Johannes. 1521. Expositio in librum Porphyrii.
  36. Castellanius, Petrus Nicolaus. 1525(?). Compendium totius logacae peripateticae.
  37. Balduinus, Hieronymus. 1528(?). Expositio in libellum Porphyrii de quinque vocibus.
  38. ——————————-. 1528. Commentaria in libros Aristotelis De interpretaione absoluta.
  39. ——————————-. 1528. Expositio in primum posteriorum analyticorum.
  40. Arboreus, Johannes. 1528. Scholia in Porphyrium de quinque vocibus.
  41. ———————–. 1539. Compendiaria in dialecticae elementa introduction.
  42. Champerius, Symphorianus. 1530(?). Introductiones in totam Aristotelis logicam.
  43. Beccaria, Antonius, O.P. 1530(?). Super praedicabilia Porphyrii.
  44. —————————–. 1530. Super librum posteriorum.
  45. Brassavolus, Antonius Musa. 1530(?). De ordine librirum logicae.
  46. ———————————-. 1530. De utilitate et necessitate logicae.
  47. ———————————-. 1530. In Porphyrium phoenix.
  48. ———————————-. 1530. Porphyrii panoplia.
  49. ———————————-. 1530. In Porphyrii isagogas.
  50. ———————————-. 1530. In librum De interpretatione.
  51. ———————————-. 1530. In posteriora analytica.
  52. Espinosa, Petrus de. 1534. Commentaria super logicam.
  53. Benedictus, Martinus, S.J. 1535. Disputationes in universam Aristotelis logicam.
  54. Bronkhorst Noviomagus, Johannes. 1536. Scholia in dialecticam Georgii Trapezunti.
  55. Gemusaeus, Hieronymus. 1537. Explicatio Posteriorum Analyticorum.
  56. ——————————. 1538. Annotationes in librum I Posteriorum analyticorum.
  57. Cordicius, Josephus, O.F.M.Obs. 1540(?). Commentarii in logicam Aristotelis.
  58. Barbarus, Daniel. 1542. Exquisitae in Porphyrium commentationes.
  59. Amerbach, Vitus. 1545. Aristotelis enuntiationum sive categoriarum enarrationes.
  60. Bernardi Mirandolanus, Antonius. 1545. Institutio in universam logicam.
  61. —————————————-. 1545. Lectiones super II librum posteriorum.
  62. Bagnuolo, Johannes Chrysostomus de, O.P. 1547(?). In libros prioum.
  63.  —————————————————-. 1547. In libros posteriorum.
  64. Albertus, Gabriel. 1550(?). In logicam.
  65. Beleago, Melchoir de. 1550(?). In Aristotelis logicam et librum perihermenias.
  66. Arcicius, Gregorius, O. de M. 1554. Dialectica Aristotelis.
  67. ———————————–. 1554. In Eisagogen Porphyrianam scholia questionesque brevissimae.
  68. Aegidius, Petrus. 1554. Institutiones dialecticae.
  69. Cardillus de Villalpando, Garpar. 1555. Isagoge sive Introductio in Aristotelis dialecticam.
  70. —————————————. 1557. Commentarii in V voces Porphyrii.
  71. —————————————. 1558. Summa dialecticae Aristoteleae.
  72. —————————————. 1558. Commentarius in Categorias.
  73. Cornerus, Christophorus. 1556. In secunda parte I libri Analyticorum priorum.
  74. Catena, Petrus. 1556. Universa loca in logicam Aristotelis in mathematicas disciplinas.
  75. —————–. 1560. Super loca mathematica contenta in Topicis et Elenchis.
  76. Georgius, Marcus, S.J. 1557. Annotationes in V Porphyrii voces.
  77. Aquanus, Petrus. 1557. In decem categorias institutio.
  78. Coccianus, Constantinus, O.P. 1560. Commentaria in logicam Aristotelis.
  79. Gouveia, Antonius de. 1560(?). Commentaria in integram Aristotelis Organi conversionem.
  80. Alvares, Ludovicus. 1562. In Isagogen Porphyrii annotatones.
  81. Balamius, Jacobus. 1562. In porphyrium institutions.
  82. Acosta, Jacobus de, S.J. 1563. Questiones in Porphyrium.
  83. —————————-. 1563(?). Questiones in universam logicam.
  84.  Borrasa, Jacobus de, S.J. 1566. In Aristotelis logicam.
  85. Erythraeus, Valentinus. 1566. De usu decem categoriarum.
  86. Canterus, Johannes. 1566. Commentaria in Porphyrii Isagogen.
  87. ———————–. 1566. Commentaria in Categorias.
  88. Alexius, Nicolauc, O.P. 1566(?). In logicam et philosophiam Aristotelis commentaria.
  89. Ramus, P. 1569. Schola in liberals artes, grammaticam, rhetoricam, dialecticam, physicam, metaphysicam.
  90. Gruchius, Nicolaus. 1570. Argumenta et notae in singulos libros Aristotelis logicae.
  91. Escobar, Franciscus de. 1570. Compendium dialecticae.
  92. Galesius, Augustinus. 1570(?). De locis dialecticis.
  93. Gascon, Johannes. 1570. In logicam sive dialecticam Aristotelis commentaria.
  94. Curtius, Nicolaus. 1570(?). In Posteriora.
  95. ———————. 1570. In Topica.
  96. Antist, Vincentius Justinianus, O.P. 1572. Dialecticarum instituonum libri.
  97. ——————————————. 1582. Commentaria in universam logicam.
  98. Gavaterius, Hieronymus, O.P. 1573. Commentaria in Porphyrii praedicabilia.
  99. ———————————–. 1573. Commentaria in Aristotelis logicam.
  100. Carreiro, Franciscus, O. Cist. 1574/5. In universam Aristotelis logicam.
  101. Calvus et Solonia, Michael. 1575(?). Conclutiones super Porphyrii introductione.
  102.  Baldeschus, Caesar. 1575/6. Lectiones in II libros posteriorum analyticorum.
  103. Auberius, Claudius. 1576. Eisagogen dialecticae disciplinae.
  104. ———————–. 1576. Posteriorum notionum quas secundas intentiones et praedicabilia vocant expositio.
  105. ———————–. 1576. Categoriae quae vulgo praedicamenta dicuntur.
  106. ———————–. 1584. Organon id est instrumentum doctrinarum omnium.
  107. Commoletus, Jacobus, S.J. 1577. Dialectica.
  108. Haller, Richard, S.J. 1578/1581. In logicam Aristotelis.
  109. Campion, Edmundus, S.J. 1578/9. Dictata in logicam Aristotelis.
  110. Fabricius, Laurentius, S.J. 1579. In universam logicam Aristotelis.
  111. Brillmacher, Petrus Michalis, S.J. 1580. Commentarii in Aristotelis logicam.
  112. Bettus, Claudius. 1580(?). Praelectiones introductorii Porphyrii.
  113. ——————–. 1580. In librum De interpretatione.
  114. ——————–. 1580. De syllogismis.
  115. Brutscher, Johannes, S.J. 1580(?). In universam Aristotelis logicam.
  116. Casus, Johannes. 1580. Summa veterum interpretum in universam dialecticam Aristotelis.
  117. Crellius, Fortunatus. 1581. Isagoge logica.
  118. ———————–. 1584. In Posteriora analytica commentarii.
  119. Coelho, Gaspar. 1584. Annotationes in universam Aristotelis logicam.
  120. Baptista, Vasco. 1584. Commentarii in Aristotelis logicam.
  121. Duarte, Franciscus, S.J. 1585/6. In universam logicam Aristotelis.
  122. Castelo Branco, Antonius de, S.J. 1586. Queaestiones supra logicam Arsitotelis.
  123. Cattaneus, Sebastianus, O.P. 1586(?). Epitome in Isagogen Porphyrii.
  124. ———————————-. 1586. Epitome in Categorias.
  125. Brunus, Jordanus. 1587. In Organon.
  126. Busquets, Jacobus. 1587/8. In Priora.
  127. ——————————–. In Topica.
  128. Engelinus, Johannes. 1588(?). Dictata in Porphyrium.
  129. Bacherius, Petrus, S.J. 1590. In universam Aristotelis logicam.
  130. Goclenius, Rudolphus. 1590. Organon cum sylloge annotationum.
  131. ————————–. 1597. Organum per theoremata.
  132. ————————–. 1598. Isagoge in Organum Aristotelis.
  133. ————————–. 1598. Isagoge in peripateticorum et scholasticorum primam philosophiam.
  134. Bonius, Johannes, 1590/1. In universam logicam.
  135. Godinho, Nicolaus, S.J. 1591. In librum Categoriarum commentarii.
  136. Bucci, Augustinus. 1592. In universam Aristotelis philosophiam praefatio.
  137. Glisenti, Fabius. 1593. In Porphyrii Praedicabilia.
  138. Flacius, Matthias. 1593. Opus logicam in Organon.
  139. ——————–. 1596. Compedium logicae ex Aristotele.
  140. Cramer, Daniel. 1593. Disputatio de praecipuis logicae Aristoteleae partibus.
  141. ——————. 1595. Sypnosis organi Aristotelici per questiones tractate.
  142. Evonymus, Marcus Antonius. 1594. Praeceptiones in libris VIII Topicorum.
  143. Fernandes, Benedictus, S.J. 1594. Commentarii in universam dialecticam.
  144. Gottraw, Petrus, S.J. 1595. Commentarius in universam Aristotelis logicam.
  145. Alvares, Hieronymus, S.J. 1596. Commentarii et disputations in universam Aristotelis dialecticam.
  146. Castellus, Bartholomaeus. 1596. Brevis et dilucida ad logicam Aristotelis introduction.
  147. Eisenhart, Valentinus, S.J. 1596. In logicam Aristotelis.
  148. Alvares, Balthasar, S.J. 1596. Conclusiones logicae ex libro De Interpretaione et reliquis desumptae.
  149. Echlinus, David. 1597. In Porphyrium.
  150. ——————-. 1597. In Categorias.
  151. ——————-. 1598. In librum De interpretatione.
  152. ——————-. 1598. In libros Priorum analyticorum.
  153. ——————-. 1599. In libros Topicorum.
  154. Carbone, Ludovicus. 1597. Introductio in logicam.
  155. ————————. 1597. Additamenta in logicam.
  156. Albiz, Martinus de, S.J. 1597. In tres categorias.
  157. Keckermann, B. 1598. Praecognitorum Logicorum Tractatus III.
  158. Amyntha, Johannes Andreas. 1599. Brevis in universam Aristotelis logicam introduction.
  159. Banez, Dominicus, O.P. 1599(?). In dialecticam Aristotelis.
  160. —————————-. 1599. Institutiones minoris dialecticae ques summules vocant.
  161. Curtius, Johannes. 1599. In librum VI Topicorum.
  162. Crudelius, Arsenius, O.S.B. 1599. In Porphyrii quinque universalia delucidationes.

Kurun ke-17

  1. Hagen, Michael. ??. In universam Aristotlis logicam.
  2. Fraxino, Franciscus de, O.F.M.Obs. ??. Commentaria in universalia Porphyrii.
  3. Ferrus, Salvator. ??. Flores in universam logicam.
  4. Brisso, Alexander. ??. Praelectiones in Topica.
  5. Bressoles, Jacobus de. ??. Breves ad logicam Aristotelis institutions.
  6. Burleigh, Johannes. 1600(?). Questiones et disputations logicae.
  7. Castro, Melchior de, S.J. 1600(?). Logicae et physicae commentationes.
  8. Betulius, Christophorus. 1600(?). Logica ex Organo Aristotelis.
  9. Bauza, Simon, O.P. 1600(?). In Isagogen Porphyrii.
  10. Grana, Nicolaus de. 1601(?). In universalia Porphyrii.
  11. ———————————-. In Praedicamenta.
  12. ———————————-. In librum De interpretatione.
  13. Colonius, Nicolaus. 1601. Scholia in librum Categoriarum.
  14. ——————————. Scholia in librum De interpretatione.
  15. ——————————. Scholia in partem I libri I priorum analyticorum.
  16. Almeida, Emmanuel de, S.J. 1601. In logicam Aristotelis.
  17. Gothofredus, H. 1602. Synopsis logicae Aristotelicae et Rameae.
  18. Basalenque, Didacus, O.E.S.A. 1602. Summae summularum et totius dialecticae Aristotelis.
  19. Fonseca, Petrus de, S.J. 1604. Commentarii in logicam
  20. —————————. 1623. Definitiones, divisions ac regulae ex logica et physica Aristotelis.
  21. Balforeus, Robertus. 1605(?). Commentarii in Organum logicum Aristotelis.
  22. Clever, Adolphus. 1605. In universam Aristotelis logicam.
  23. Albertinus, Franciscus, S.J. 1606. Explicatio I et II Posteriorum analyticorum.
  24. Arretinus, Franciscus, O.F.M Obs. 1606. Explicatio primi et secundi libri Posteriorum.
  25. Augustinus, Josephus, S.J. 1607. In universam logicam Aristotelis quaestiones.
  26. Augustinus, Josephus, S.J. 1607(?). In logicam.
  27. Didacus a Jesu, O. Carm. 1608. Commentarii in universam logicam.
  28. Brandis, Christophorus, S.J. 1608/9. In universam Aristotelis logicam.
  29. Bartholinus, Caspar. 1608. Enchiridion logicum.
  30. ———————–. 1609. Janitores logici bini.
  31. ———————–. 1612. Logicae peripateticae praecepta.
  32. Gossius, Johannes, S.J. 1610. In universam Aristotelis logicam.
  33. Florinus, Innocentius. 1611. In Aristotelis logicam.
  34. Dupuys, Stephanus. 1611(?). In logicam.
  35. Felix, Simon, S.J. 1612. In logicam Aristotelis.
  36. Blanch, Josophus, O. Carm. 1612. Commentarii in universam Aristotelis logicam.
  37. Floridus, Ambrosius, O.E.S.A. 1613. Praelectiones in logicam Aristotelis.
  38. ————————————. 1613. Commentaria in primum De interpretatione.
  39. Keckermann, B. 1614. Opera Omnia I.
  40. Coscanus, Oswaldus, S.J. 1614. In Organon Aristotelis et universam dialecticam peripateticam.
  41. Chiodenus, Johannes Baptista, O.F.MConv. 1615(?). Super logicam.
  42. Cruce, Franciscus a. 1615. Logica ad mentem Aristotelis et D. Thomae.
  43. Gonzalez Martinez, Johannes. 1615. Logica illustrate.
  44. ———————————–. 1628. Fabrica syllogistica Aristotelis.
  45. Abarzoza, Johannes, S.J. 1615(?). Disputationes in logicam Aristotelis.
  46. Crassotius, Johannes. 1617. Logica.
  47. Graser, Conradus. 1618. Compendium logicae ex Aristotelico Organo in usum scholae Thorunnensis.
  48. Becker, Bruno. 1619 Disputationes logicae.
  49. Barnesius, Johannes, O.S.B. 1619. In universam Aristotelis logicam.
  50. Gratser, Jacobus, S.J. 1620(?). In logicam Aristotelis.
  51. Gandillon, Franciscus, S.J. 1620(?). In universam Aristotelis logicam.
  52. Galilaeus Galilaeus. 1620(?). Questiones in librum Posteriorum.
  53. Bombinus, Paulus, S.J. 1620(?). In universam Aristotelis logicam.
  54. Consonius, Aegidius, O.E.S.A. 1620(?). Summulae in logicam ad mentem Aegidii Romani.
  55. ——————————————-. Questiones de logica secundum se.
  56. Albanus, Johannes. 1620. De syllogismo Aristotelico synopsis ad Aristotelis mentem.
  57. Capittel, Andreas, S.J. 1620. In Aristotelis logicam.
  58. Ferus, Georgius, S.J. 1620. In universam Aristotelis logicam.
  59. Coronado, Melchior, O.P. 1620(?). Logica parva.
  60. —————————————–. Logica magna.
  61. Crakanthorp, Richardus. 1622. Logicae libri V.
  62. ————————————. Annotationes in Aristotelis Organon.
  63. Charstadius, Velarius. 1622. Synopsis logica.
  64. Amicus, Bartholomaeus, S.J. 1622. In universam Aristotelis logicam explication et questiones.
  65. Carafa, Vincentius, CC. RR.MM. 1622. In logicam.
  66. Fabri, Johannes Rudolphus. 1623. Totius logicae peripateticae corpus.
  67. Aversa, Raphael, CC. RR. MM. 1623. Logica institutionibus praeviis quaestionibus contexta.
  68. Cabero, Chrysostomus, O. Cist. 1623. Commentaria in universam logicam Aristotelis.
  69. Castelvi y Ladron, Julianus de, O. Carm. 1624. Universae dialecticae praevia synopsis.
  70. —————————————————-. 1625. Commentaria in Aristotelis dialecticam.
  71. Alegambe, Philippus, S.J. 1624. Summulae et universa Aristotelis logica.
  72. Brancaccius, Laurentius aria, O. Carm. 1625. In Aristotelis logicam quaestiones ex D. Thomae sentential decisae.
  73. Castellarius, Johannes, S.J. 1625(?). In artes categorias.
  74. ——————————————. In librum De interpretatione.
  75. Fernandez de Torrejon, Petrus, S.J. 1626. Expositio in universam ristotelis dialecticam.
  76. Ardizzoni, Paulus Maria, O. Theat. 1626. In logicam.
  77. Centurionus, Dominicus, O. Theat. 1626. Introduction in totam Aristotelis logicam.
  78. Brerewood, Edwardus. 1590(?). Tractatus quidam logici de praedicabilibus et praedicamentis.
  79. Ghiffene, Laurentius. 1627. Prodidagmata sive logicae pars prima introductoria in Organum Aristotelis.
  80. ——————–. 1630. Ex logica, physica, et metaphysica Aristotelis.
  81. Escobar, Hieronymus, S.J. 1628. In logicam; summula seu introductoria in Organum Aristotelis.
  82. Centinus, Mauritius, O.F.M. Conv. 1628. In universam Aristotelis logicam.
  83. Brusinus, Dominicus. 1628. In universam Aristotelis logicam.
  84. Casilius, Antonius, S.J. 1629. Introductio in Aristotelis logicam et reliquas disciplinas.
  85. Baldi, Camillu, O. Serv. 1629. Commentaria in universam logicam iuxta opinionem Francisci.
  86. Fiesco, Andreas Augustinus Judice, O.E.S.A. 1630. In logicam.
  87. Boucher, Johannes, S.J. 1630(?). Disputationes ad Aristotelis organum.
  88. Faber, Philippus, O.F.M.Conv. 1630(?). In logicam.
  89. Bernal de Avila, Augustinus, S.J. 1630(?). In Aristotelis dialecticam.
  90. Cabrera, Christophorus de, S.. 1630(?). In dialecticam Aristotelis commentationes.
  91. Alamanni, Basilius, S.J. 1630. In Aristotelis logicam disputations centum.
  92. Covarrubias, Franciscus Alphonsus de. 1631. Disputationes in universam Aristotelis logicam.
  93. Burgersdicus, Franco. 1632. Institutionum logicarum synopsis sive rudimenta logica.
  94. ————————-. 1634. Institutionum logicarum libri II.
  95. Dannhauer, Johannes Conradus. 1634. Epitome dialectica.
  96. Giattini, Johannes Baptista, S.J. 1635. In universam Aristotelis logicam.
  97. Aldrete, Bernaudus de, S.J. 1635. In logicam Aristotelis.
  98. Clergas, Josephus, O.F.M. 1635. In logicam Aristotelis.
  99. Altomar, Maurus, S.J. 1637(?). In universam Aristotelis logicam.
  100. Gonzalez de la Cruz, Franciscus, S.J. 1639. Logica tripartite.
  101. Alphonsus, Franciscus, S.J. 1639. Disputationes in universam Aristotelis logicam.
  102. Alphonsus, Franciscus, S.J. 1639. Institutionum dialecticarum libri V.
  103. Borzinus, Michae, O.P. 1640(?). In logicam.
  104. Donatus, Gregorius, O.P. 1640(?). In universa Aristotelis logicam.
  105. Ferdinandus a Jesu, O.C.D. 1640(?). Commentaria in ligicam Aristotelis.
  106. Geyntius, Augustinus, S.J. 1643. In universam Aristotelis logicam.
  107. Claudius, Johannes, S.J. 1643. In universam Aristotelis logicam.
  108. Ebels, Caspar. 1644. Compendium logicae peripateticae plenius.
  109. —————-. 1656. Compendium logicae peripateticae minus.
  110. Felwinger, Johannes Paulus. 1646. Liber Categoriarum explicatus.
  111. Esphicius, Jacobus Valentinus. 1647. Compendium Organi sive logica peripatetica.
  112. Cracovienses, O.C.D. 1649. Isagoge Porphyrii ad mentem .. D. Thomae explicate … a   fratribus Carmelitis Discalceatis Conventus Cracoviensis.
  113. Hainau, Daniel, S.J. 1648/9, Introductio et disputations in Aristotelis logicam.
  114. Antonelli, Thomas, S.J. 1649. In logicam Aristotelis.
  115. Cottunius, Johannes. 1651. Expositio universae logices.
  116. Geilfus, Johannes. 1656. Exercitationes academicae quibus universum Aristotelis Organum pertractatur.
  117. ——————. 1663. In logicam peripateticam exercitationes acroamaticae.
  118.  Gassendi, P. 1658. De logicae origine et varietate.
  119. Gove, Richardus. 1660. Tyrocinium logico-aristotelicum, sive Introductio ad Organon.
  120. Bivar, Franciscus de, O. Cist. 1660(?). In logicam.
  121. Brandanus, Ludovicus, S.J. 1660(?). In Isagogen.
  122. ——————————————-. In analytica posteriora.
  123. Cremoninus, Caesar. 1663. Introductio in logicam Aristotelis.
  124. ————————. 1664(?). In logicam Aristotelis.
  125. John Locke. 1690. An Essay Concerning Human Understanding.
  126. Reimann, J. Fr. 1699. Critisierender Geschichts-Calender von der Logica.
  127. Fabricius, J.A. 1699. Specimen elencticum historiae logicae.

Kurun ke-18

  1. Syrbius, J.J. 1717/1726. Institutiones philosophiae rationalis eclecticae.
  2. Walchius, J.N. 1721. Historia logicae.
  3. Frobesius, J.N. 1746. Bibliographia logica.
  4. Kant, I. 1755/1800. Logic.
  5. Rosser, C. 1775. Institutiones logicae.
  6. Metz, A. 1786. Institutiones logicae.
  7. von Eberstein, W.L.G. 1794/1799. Versuch einer Geschichte der Logik und Metaphysik bey den Deutschen von Leibniz bis auf gegenwartige Zeit.
  8. Fichte, J.G. 1795. Wissenschaftslehre/Science of Knowledge.

Kurun ke-19

  1. Hegel, G.W.F. 1812/1813/1816/1830. The Science of Logic.
  2. Calker, Fr. 1822. Denklehre oder Logik und Dialektik nebst einem Abrib der Geschihte und Literatur derselben.
  3. Bachmann, C. 1828. Fr. System der Logik.
  4. Reiffenberg, de. 1833. Principes de logique.
  5. Bolzano, Bernard. 1837. Wissenschaftslehre/Theory of Sciences.
  6. Barthelemy-Saint-Hilaire, J. 1838. De la logique d’Aristotle.
  7. Frank, A. 1838. Esquisse d’une histoire de la logique, precedee d’une analyse etendue del l’organum d’Aristotle.
  8. Mills, John Stuart. 1843. A System of Logic.
  9. Trendelenburg, A. 1846. Geschichte der Kategorienlehre.
  10. Blakey, R. 1848. Essay on Logic.
  11. ————.1851. Historical sketch of logic.
  12. Hoffmann, F. 1851. Grundzuge einer Geschichte des Begriffs der Logik.
  13. Hoffmann, F. 1855. Grundrib der reinen allgemeinen Logik.
  14. Ptantl, C. 1855-70. Geschichte der im Abendlande.
  15. Ueberweg, Fr. 1857/1874/1882. System der Logik und Geschichte der logischen Lehren.
  16. Trendelenburg, A. 1870. Logische Untersuchungen.
  17. Ragnisco. 1870. Storia critica della categorie.
  18. Hamms, Fr. 1881. Die Philosophie in ihrer Geschichete II : Geschichte der Logik.
  19. Venn, J. 1881. Symbolic Logic.
  20. Rabus, L. 1895. Logik und System der Wissenschaften.

Kurun ke-20

  1. Rustow. 1910. Der Lugner.
  2. Adamson, R. 1911. A short history of logic.
  3. Janet, P. dan Seailles, G. 1918. Histoire de la Philosophie.
  4. Costello, H.T. 1918. Old problems with new faces in recent logic.
  5. Ziehen, Th. 1920. Lehrbuch der Logik auf positivistischer Grunlage mit Berucksichtigung der Geschichte der Logik.
  6. Enrique, F. 1922/1927/1929. Per la storia dell logica.
  7. Enriques, F. 1926. Evolution de la logique.
  8. Scholz, H. 1931. Geschichte der Logik.
  9. Jorgensen, J. 1931. A treatise of formal logic.
  10. Reymond, A. 1932. Les principes de la logique et la critique contemporaine.
  11. Lukasiewics, J. 1934 Zur Geschichte der Aussagenlogik.
  12. Church, A. 1936. A bibliography of symbolic logic.
  13. Bochenski, J.M. 1936. Notiones historiae logique formalis.
  14. Bochenski, J.M. 1937. Notes historiques sur les propositiones modales.
  15. Bochenski, J.M. 1938. Z historii logiki zdan modalnych.
  16. Bochenski, J.M. 1938. De consequentiis scholasticorum earumque origine.
  17. Church, A. 1938. Additions and corrections toa bibliography of logic.
  18. Kaczorowski, S. 1938. Logika tradycyjna.
  19. Scholz, H. 1940. Was ist philosophie?
  20. de Cesara, E.A. 1941. Evolucion de la logica.
  21. Durr, K. 1942. Alte und neue Logik.
  22. Jorgensen, J. 1942. Indledning til logikken og metodelaeren.
  23. Beth, E.W. 1942. Summulae Logicales.
  24. Beth, E.W. 1944. Geschiedenis der logica.
  25. Beth, E.W. 1946/7. Historical studies in traditional philosophies.
  26. Durr, K. 1947. Die Entwicklung der Dialektik von Platon bis Hegel.
  27. Ferrater Mora, J. 1948. Esquema para una historia de la logica.
  28. Beth, E.W. 1948. Les relations de la dialectique a la logique.
  29. Beth, E.W. 1948. Symbol, Logik und Grunlegung der exakten Wissenschaften.
  30. Czezowski, T. 1949. Logika.
  31. Granell, M. 1949. Logica.
  32. Feys, R. 1949. De ontwikkeling van het logisch denken.
  33. Beth, E.W. 1950. Les fondements logiques des mathematiques.
  34. Heimsoeth, H. 1952. Zur Geschichte der Kategorienlehre.
  35. Hermes, H. und Scholz, H. 1952. Mathematische Logik.
  36. Clark, J.T. 1952. Conventional logic and modal logic.
  37. Korcik, A. 1953. Przyczynek do historii rachunku zdan.
  38. Perez Ballester, J. 1954. Un curso de historia de la logique.
  39. Glanville, J.J. 1954. The confrontation of logique.
  40. Manne, A. 1954. Logik und Existenz.
  41. Greniewski, 1955. Elementy logiki formalnej.
  42. Bochenski, J.M. 1956/1961. Formal Logik.
  43. Kneale, W. and Kneale, M. 1962. The Development of Logic.

* Nota ini dibentangkan dalam perbincangan Kumpulan Bahasa dan Linguistik ASASI pada 25 Jan 2014, di FSKTM, UPM, Serdang.

Tiada komen

 

----

Nota: Kami ucapkan terima kasih atas semua komen yang diberikan. Dipohon gunakan ejaan yang betul. Elakkan memberi komen yang menyentuh sensitiviti, mengelirukan, atau yang tidak jelas maksudnya.

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *